Piazza del Campo: het hart van Siena

Het Piazza del Campo behoort tot de meest herkenbare en fascinerende pleinen van Italië. Gelegen in het historisch centrum van Siena, dat op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat, vormt het plein al eeuwenlang het politieke, sociale en culturele middelpunt van de stad. De karakteristieke schelpvorm, de baksteenrode bestrating en de omliggende gotische gebouwen maken het tot een van de meest indrukwekkende Siena bezienswaardigheden. Maar het plein is meer dan een architectonisch hoogtepunt: het is de plek waar de Palio di Siena wordt gehouden, waar bewoners en bezoekers elkaar ontmoeten, en waar de geschiedenis tastbaar aanwezig blijft.

De schelpvorm van het plein

Een van de meest opvallende kenmerken is de unieke schelpvorm van het plein. Het Siena plein helt licht af richting het Palazzo Pubblico en wordt in negen delen verdeeld door lichte stenen lijnen in de bestrating. Deze indeling symboliseert de Regering van de Negen, het stadsbestuur dat in de 13e en 14e eeuw Siena naar grote welvaart leidde.

De rode baksteen, gecombineerd met de lichte natuursteen, geeft het plein een warme uitstraling. Van bovenaf, bijvoorbeeld vanaf de Torre del Mangia, is de schelpvorm pas echt goed zichtbaar. Het ontwerp van het plein is niet alleen esthetisch, maar ook functioneel: de helling zorgt ervoor dat regenwater gemakkelijk wordt afgevoerd richting het midden.

Geschiedenis van Piazza del Campo

Het Piazza del Campo ontstond in de 12e eeuw op de plek waar drie belangrijke handelsroutes samenkwamen. Het plein fungeerde van oudsher als markt en ontmoetingsplaats. Al snel ontwikkelde het zich tot een representatieve ruimte voor burgerlijke macht en gemeenschap, in tegenstelling tot de religieuze macht die rond de kathedraal geconcentreerd was.

Het plein werd geplaveid in 1349 en kreeg toen zijn kenmerkende schelpstructuur. Sindsdien is het nauwelijks veranderd. De omliggende paleizen, gebouwd door rijke families, weerspiegelen de politieke en economische invloed die Siena in de middeleeuwen had.

Het Palazzo Pubblico en de Torre del Mangia

Aan de laagste zijde van het plein domineert het Palazzo Pubblico, een gotisch stadspaleis dat nog altijd dienstdoet als gemeentehuis. Binnen bevindt zich het Civico Museo, waar beroemde fresco’s te zien zijn zoals de “Allegorie van Goed en Slecht Bestuur” van Ambrogio Lorenzetti. Deze schilderingen geven een uniek inkijkje in het middeleeuwse stadsleven en de idealen van de republiek Siena.

Naast het paleis verrijst de 102 meter hoge Torre del Mangia. Deze toren, voltooid in 1348, bood oorspronkelijk uitzicht en diende als waarschuwingspost. Tegenwoordig kunnen bezoekers de 400 treden beklimmen voor een panoramisch uitzicht over Siena en de Toscaanse heuvels. De klim is inspannend, maar beloont met een van de mooiste vergezichten van Italië.

Fonte Gaia: symbool van voorspoed

In het midden van de bovenrand van het plein bevindt zich de Fonte Gaia, een van de beroemdste fonteinen van Italië. De oorspronkelijke fontein, gebouwd in de 15e eeuw door Jacopo della Quercia, werd gevoed door een complex aquaductensysteem dat al in de middeleeuwen Siena van water voorzag.

De naam, letterlijk “Blije Fontein”, verwijst naar de vreugde die het volk uitte bij de oplevering. De huidige fontein is een 19e-eeuwse reconstructie, maar de originelen zijn te bewonderen in het museum van Santa Maria della Scala. De Fonte Gaia is een geliefde plek om even stil te staan bij de historische betekenis van water en welvaart in Siena.

De Palio di Siena op Piazza del Campo

Het Piazza del Campo is wereldwijd beroemd als toneel van de Palio di Siena, de paardenrace die twee keer per jaar – op 2 juli en 16 augustus – wordt gehouden. Tijdens deze eeuwenoude traditie strijden de 17 Contrade (wijken) van Siena in een felbevochten race rondom het plein.

De voorbereidingen beginnen maanden van tevoren, en op de racedag zelf wordt het plein omgevormd tot een arena met duizenden toeschouwers. Het is een spektakel vol ceremonie, rivaliteit en traditie. Voor bezoekers die het evenement willen meemaken, is het verstandig ruim op tijd accommodatie te boeken, want de Palio trekt internationale belangstelling.

Ook buiten de racedagen is de Palio voelbaar op het plein. Vlaggen en symbolen van de Contrade sieren de straten, en in de zomermaanden vinden regelmatig historische optochten plaats. De betekenis van de Palio van Siena gaat verder dan de race zelf: het is een weerspiegeling van de identiteit en trots van de stad.

Restaurants en terrassen aan Piazza del Campo

Het plein is omringd door cafés en restaurants die uitzicht bieden op de historische omgeving. Hier kan men genieten van een espresso in de ochtend of een glas Chianti bij zonsondergang.

Enkele tips:

• Restaurants aan Piazza del Campo serveren vaak lokale gerechten zoals ribollita of pici pasta.
• Voor een lichtere lunch is een panino met Toscaanse pecorino en salami een goede keuze.
• In de avond is het uitzicht vanaf de terrassen bijzonder sfeervol, wanneer de gevels zacht verlicht worden.

Hoewel de prijzen hoger liggen dan elders in de stad, biedt eten of drinken op dit plein een ervaring die moeilijk te evenaren is.

Wat te doen op Piazza del Campo

Een bezoek aan het plein biedt meer dan alleen kijken. Enkele aanraders:

• Torre del Mangia beklimmen voor een spectaculair uitzicht.
• Palazzo Pubblico bezoeken om de fresco’s van Lorenzetti en Simone Martini te bewonderen.
• Fonte Gaia Siena bekijken en de betekenis van de fontein ontdekken.
• Rondwandelen langs de omliggende paleizen en loggia’s die het plein omringen.
• Observeren: gewoon plaatsnemen op de stenen en de dynamiek van het plein in je opnemen, zoals ook veel inwoners doen.

De logische route: het plein en zijn directe omgeving

Om het meeste uit je bezoek te halen, volg je deze logische route rond het Piazza del Campo.

1. Start op het plein: Begin door op een van de bakstenen te zitten. Neem de unieke schelpvorm en de helling in je op en bekijk de omliggende gotische paleizen.
2. Verken de Fonte Gaia: Loop naar de bovenrand van het plein om de Fonte Gaia te bekijken. Dit is de beroemde “Blije Fontein” en een prachtig voorbeeld van middeleeuwse beeldhouwkunst.
3. Ontdek het Palazzo Pubblico: Bezoek het Palazzo Pubblico, het stadhuis van Siena aan de onderkant van het plein. Binnen kun je de beroemde fresco’s over goed en slecht bestuur bekijken.
4. Beklim de Torre del Mangia: De klim is zwaar, maar het 360-graden uitzicht over het plein, de stad en het Toscaanse landschap is onvergetelijk.

Deze route zorgt voor een efficiënt en compleet bezoek aan het plein en de directe omgeving.

Praktische tips voor een bezoek

• Beste reistijd: Het voor- en najaar zijn ideaal; in juli en augustus is het druk vanwege de Palio.
• Tijdstip van de dag: Vroege ochtend en late avond zijn rustiger en bieden mooi licht voor fotografie.
• Bereikbaarheid: Siena is goed bereikbaar per trein en bus vanuit Florence. Auto’s zijn niet toegestaan in het centrum; parkeren kan buiten de stadsmuren.
• Duur van bezoek: Reken minstens een halve dag om het plein en de omliggende bezienswaardigheden uitgebreid te verkennen.

FAQ: Piazza del Campo

Wat is de betekenis van Piazza del Campo?
Het plein was historisch de ontmoetingsplek van Siena en symboliseert burgerlijke macht en gemeenschap.

Waarom is het plein schelpvormig?
De schelpvorm met negen segmenten verwijst naar de Regering van de Negen, het stadsbestuur van Siena in de middeleeuwen.

Wat is er te doen op Piazza del Campo?
Hoogtepunten zijn de Torre del Mangia beklimmen, het Palazzo Pubblico bezoeken, de Fonte Gaia bekijken en genieten van de sfeer op de terrassen.

Wanneer vindt de Palio di Siena plaats?
De Palio wordt jaarlijks gehouden op 2 juli en 16 augustus op het Piazza del Campo.

Kun je de Fonte Gaia van dichtbij bekijken?
Ja, de fontein staat vrij op het plein, maar de originele panelen zijn te zien in een museum.