De laatste jaren hebben wij de fascinerende regio Friuli-Venezia Giulia in onze harten gesloten. De aan Oostenrijk en Slovenië grenzende regio wordt vaak door de Italianen gezien als Germaans of Slavisch en vinden dat het niet echt deel uitmaakt van hun eigen Italië. Hoewel er wel veel bloed heeft gevloeid om de streek te claimen. Wij bezoeken maar al te graag de oostelijke uitloper van Friuli met de prachtige glooiende heuvels van de Collio. Je vindt er een prachtig landschap bezaaid met wijngaarden en schilderachtige dorpen.
Cividale del Friuli
Het waren de Romeinen die in 53 v.Chr. op de oever van de rivier de Natisone al een versterking bouwden. Julius Caesar noemde het Forum Julii, waar de naam Friuli vandaan komt. De plaats vormt een kruispunt van culturen en volken. Verschillende heersers hebben geregeerd over Cividale del Friuli, die allen herinneringen aan al deze periodes hebben nagelaten. Het was in 568 de hoofdstad van het feodale hertogdom Lombardije, later kwam het onder heerschappij van de Venetiaanse Republiek.
We wandelen over de hoge Ponte del Diavolo een van de symbolen van het stadje, gebouwd in de 15e eeuw, het centro storico binnen. Vanaf de brug heb je een prachtig panorama over de diep uitgesleten rivier Natisone en het charmante Civiadale del Friuli.
Door UNESCO erkend
Het historisch en artistieke erfgoed werd in 2011 door de UNESCO erkend en is het startpunt van de Longobard-route. De artistieke nalatenschap van de Longobarden is kostbaar. De meermaals verbouwde kathedraal S. Maria Assunta aan de Piazza del Duomo stamt uit de 15e eeuw. Er tegenover staat een Lombardische Tempel met schitterende muurschilderingen en beeldhouwwerken uit de late 8ste eeuw. Vanaf de kapel heb je een prachtig uitzicht op de Ponte del Diavolo en de rivier. Onze wandeling brengt ons langs het oude en mysterieuze Celtic Hypogeum, een netwerk van ondergrondse ruimtes. Op de binnenplaats van het stadhuis zijn overblijfselen uit het Romeinse rijk te bewonderen, onder andere Romeinse baden en mozaïeken.
Maar zelfs zonder al deze schatten is Cividale een bezoek waard. Een wandeling door de verkeersvrije hoofdstraat Corso Mazzini brengt ons langs gezellige pleinen gevuld met bars en terrassen. Op de Piazza Paolo Diacono staat een mooie fontein en vind je prachtige palazzi in diverse architectonische stijlen. De kasseien straatjes nodigen iedere bezoeker uit om rond te dwalen door het charmante centrum en het is watertanden bij het bekijken van de menukaarten. Het is een ideale plek om de lokale keuken te proeven.
Lokale keuken
De lokale keuken combineert Centraal-Europese smaken met mediterrane accenten. Pasta’s op smaak gebracht met diverse overheerlijke sauzen, geroosterd hert, jota (een hartige soep van zuurkool, aardappelen, bonen en vlees), Friulische gerst soepen en bonen staan op de kaart. Verder is er een keuze uit diverse worsten als salami en cotechini. In de lente serveren de trattoria’s omeletten met seizoengebonden kruiden of wilde asperges. In de koudere maanden staat brovada (varkensworst met witte rapen) op het menu, maar ook goulash in vele varianten, kaiserfleisch (gerookte varkensvlees dat met verse mierikswortel wordt besprenkeld en geserveerd met zuurkool en knoedels), hertenvlees met polenta of gebakken kalfsvlees. Tijdens het wildseizoen wordt haas en hert vaak geserveerd met polenta en radicchio.
Collio
Het achterland van Cividale del Friuli is net zo mooi en fascinerend als het plaatsje zelf. We volgen de borden Strada del Vino e delle Ciliegie (wijn- en kersenroute). De route is een netwerk van smalle weggetjes, dwars door het lieflijke heuvellandschap van de Isonzoheuvels, ten noorden van de stad Gorizia. In het Sloveens worden wijngaarden ‘Brda’ genoemd en in het Friulische dialect ‘Cuei’, maar voor de buitenstaander heet de streek Collio. In het gebied dat grenst met Slovenië wordt al meer dan duizend jaar wijn geproduceerd. Het landschap is bezaaid met wijngaarden waar 19 varianten fijne wijnen worden geproduceerd. Met de beschutting van de heuvels, de genereuze zon, de verkoelende zeebries en bekwame wijnmakers is Friuli-Venezia een van s’ werelds grootste zones, hoewel de productie ervan vrij klein is ten opzichte van andere regio’s. Het zijn de Pino, Tocai Friulano, Sauvignon, de DOC Collio Bianco, Collio Rosso, Cabernet en Merlot die eruit springen.
Maar de weg voert ook langs andere streekproducten. Boom- en olijfgaarden staan te schitteren in de zon en onderweg stoppen we om plaatjes te schieten. Prachtige panorama’s worden vastgelegd. Het is opletten want voor je het weet sta je in Slovenië.
We maken een uitstapje in het mooie Cormons, bekend om zijn gerookte ham. De heerlijke smaak van de gekruide ham komt onder andere door het roken met kersen-, laurier- en wijnstokhout. Andere plaatsjes die de moeite waard zijn om te bezoeken zijn Capriva del Friuli en Gradisca.
Het stadje Cividale del Friuli en de Collio zijn voor ons een waar paradijs om onweerstaanbare smaken te proeven en te genieten van een prachtig landschap met nog mooiere panorama’s. Tel daarbij de Friulische gastvrijheid en je zal net als wij gaan houden van dit mooie stukje Italië.
Lovely photos!!
Grazie Mille