Matera in 2 dagen

Matera is wereldwijd beroemd om zijn grotwoningen. Het is een van de oudste steden ter wereld. ‘La Città Sotterranea’ oftewel ‘De Onderaardse Stad’, staat bekend om zijn historisch centrum, een in rotsen uitgehouwen stad. Beroemd zijn de sassi, grotwoningen, uit kalksteen gehouwen. Dit uniek schouwspel staat sinds 1993 op de UNESCO – Werelderfgoedlijst en hebben wij door de jaren heen verschillende keren bezocht. Wij kunnen geen genoeg krijgen van deze meest verbazingwekkende en bijzondere bestemming. Reis met ons mee en ontdek Matera in twee dagen, zo goed als dat mogelijk is.

3^de oudste stad ter wereld

Matera is de 3^de oudste stad ter wereld, na Aleppo en Jericho. Nergens anders kunnen mensen beweren dat ze nog steeds in dezelfde huizen wonen als hun voorouders. De rotsgrotten, de sassi en de rotsachtige Murgia is een erfenis van meer dan 10.000 jaar.

Het gebied van wat nu Matera is, is sinds de paleolithische tijd bewoond. Vanwege de ligging was de plek makkelijk te verdedigen en trok veel kolonisten. Daarnaast was het kalksteen gemakkelijk te bewerken. De stad zou in de 3^e eeuw v. Chr. door de Romeinen zijn gesticht. Daarna hebben er verschillende volkeren geheerst en werd het gebied onder andere gekoloniseerd door Benedictijnse en Byzantijnse monniken.

Dag 1 in Matera

De eerste dag van een bezoek aan Matera is natuurlijk het verkennen van de ‘Stenen Stad’. De ‘Sassi di Matera’ heeft internationale bekendheid gekregen. Deze grotwoningen zijn uit het steen gehouwen en bevinden zich langs de steile helling van een ravijn, onder de lokale bevolking bekend als ‘la Gravina’. Vanaf het bovenste deel van de sassi, de zogenaamde Piano, heb je een prachtig uitzicht op een wirwar van smalle steegjes, kleine tuinen en pleintjes. Als een labyrint lopen trappen tussen de grotwoningen naar beneden richting de twee sassi districten, Caveoso en Barisano. De stad ademt een sfeer uit van lang vervlogen tijden.

De eerste bewoners leefden in de bergholtes die waren ontstaan door de erosie van wind en regen. Sindsdien is het een plek waar alle tijdperken van de mens zijn vertegenwoordigd. Oude offerplaatsen en talrijke relikwieën zijn teruggevonden. Monniken die in de 8^ste eeuw hier naartoe vluchtten, stichtten kerken en waren verantwoordelijk voor een nieuwe structuur van de stad.

150 rotskerken

Het erfgoed bestaat uit ruim 150 rotskerken, waarvan de oudste uit de vroege middeleeuwen. De gewelven, zuilen en koepels werden beschilderd met kleurrijke fresco’s van religieuze portretten en symbolen. Op diverse plekken zijn prachtige kapelletjes te bewonderen die uit steen zijn gehouwen. Palazzi met zelfs uitgehouwen balkons werden eeuwen later gebouwd. Het resultaat van deze bijzondere architectuur is een opeenvolging van schots en scheefstaande huizen, nissen, trappen en pleintjes. Hoog boven de gestapelde woningen verrijst trots de 13^e -eeuwse duomo en de 52 m hoge klokkentoren.

Tot in de jaren 50 van de vorige eeuw werden de woningen nog bewoond. Er was geen elektriciteit en stromend water. Vanwege de erbarmelijke hygiënische omstandigheden waarin deze mensen leefden werd door de overheid besloten om de sassi te sluiten. Grotendeels gedwongen werden de bewoners verhuisd naar andere delen van de stad.

Gemeubileerde grotwoningen bezichtigen

Op enkele plekken zijn origineel gemeubileerde grotwoningen te bezichtigen en krijg je een goed beeld hoe men toen geleefd heeft. Men woonde in één kleine ruimte zonder sanitaire voorzieningen. Naast familieleden leefden in de vochtige ruimte ook het vee wat men bezat. De keuken was niet meer dan een koperen ketel boven het vuur en de lade van de kast werd gebruikt als babybedje.

Sinds de erkenning van UNESCO wordt de ‘Stenen Stad’ geleidelijk weer bewoond. Sommige huizen zijn prachtig gerestaureerd en andere ingericht als winkel, restaurant of bar.

Kathedraal van Matera

Matera heeft een grote verzameling kerken. De kathedraal van Matera werd gebouwd tussen 1268 en 1270. Gebouwd met de lokale witte steen is het een prachtig voorbeeld van romaanse architectuur die Matera rijk is. Liefhebbers bezoeken minstens ook de kerk van San Francesco d’Assisi en de kerk van het Purgatorio met macabere voorstellingen van het vagevuur.

Traditionele keuken

Na alle impressies van het historisch centrum is het tijd voor het proeven van de traditionele keuken. Verschillende beschavingen die in de afgelopen eeuwen de scepter zwaaiden over Basilicata hebben hun sporen nagelaten in de gastronomie van de regio. De smaken zijn duizenden jaren van generatie op generatie overgebracht. De belangrijkste ingrediënten zijn eenvoudig maar rijk van smaak.

Het land tussen bergen en zee brengt veel variatie op tafel. Wij hebben ons goed gedaan aan verschillende kaassoorten. Cacciocavallo heeft een heerlijke zoete smaak en wordt nog lekkerder met een pluk brood van Matera. Geen genoeg kunnen we krijgen van de smaakvolle burrata. Verder zijn er verschillende soorten vleeswaren en staan er seizoengebonden groenten op het menu. De ster van de wijnen is Aglianico del Vulture DOC. Deze rode wijn is perfect te combineren met handgemaakte pasta en een stukje rood vlees.

Dag 2 in Matera

De tweede dag van onze ‘grot’ agenda is het verkennen van het moderne Matera en het historisch natuurpark ‘Parco della Murgia’. In de straten boven de sassi zitten mooie winkels gevestigd en kun je neerstrijken op een terras voor een koffie of een goed glas wijn. Volg het lage tempo van Zuid-Italië en geniet van een portie ‘la dolce vita’.

Parco della Murgia

Voor een bezoek aan het Parco della Murgia is het verstandig om deel te nemen aan een georganiseerde wandeling met gids. Het archeologisch park bevindt zich aan de andere kant van de kloof en is vanaf de sassi zichtbaar. Je kunt er op eigen gelegenheid naar toe gaan, maar het is een groot gebied waarin grotten en rotskerken verborgen liggen. Tevens zijn de hoogtepunten alleen onder begeleiding te bezichtigen.

Onze tour startte om 16.00 uur en met een korte busrit werden we naar het spectaculaire rotslandschap gebracht. Samen met de sassi staat het Parco della Murgia op de UNESCO-Werelderfgoedlijst. Het gebied was het domein van boeren en herders die leefden in natuurlijke grotten en alles wat het land te bieden had. Tussen de nederzettingen zijn kerken, begraafplaatsen, steengroeven en andere opgravingen gevonden. Om dit erfgoed goed te bewaren werd in 1990 het Regionale Park van Murgia Materana en de Rotskerken’ opgericht.

Een wandeling over natuurlijke paden bracht ons bij de meest interessante rotskerken, zoals San Vito alla Murgia, San Falcione en het rijk beschilderde Madonna delle Tre Porte. Omringd door de typisch dorre mediterrane vegetatie en het ruige landschap maakt het een grote indruk. Met een beetje verbeelding zie je de mensen die eeuwenlang tussen de rotsblokken leefden.

Ten slotte werden we getrakteerd op een spectaculaire zonsondergang waarbij de zon achter de sassi en de oude stad verdween. Nergens anders in Italië of waar ook ter wereld is een plek te vinden die lijkt op Matera. Het is daarom ook een van de bijzonderste plekken die we ooit gezien hebben.