De maskers van het Carnevale di Venezia

Carnaval in Venetië is een van de grootste evenementen in Italië. De waterstad gaat op in een groot feest, waarbij mensen met prachtige maskers en kostuums door de stad trekken. Het dragen van maskers van het Carnevale di Venezia is altijd een belangrijk onderdeel geweest van het Venetiaanse feest.

Geschiedenis van de maskers

Carnavale di Venezia begon in 1296, waarin alle sociale klassen met elkaar konden feesten. Het dragen van een masker bood een unieke mogelijkheid om je anoniem te kunnen bewegen, zodat alleen in deze feestperiode afkomst, leeftijd, geslacht of religie niet belangrijk was. Het onderscheid tussen adel en het gewone volk was er even niet.

In de 17^de eeuw was het dragen van een masker een statussymbool, maar had strikte regels. Het was bijvoorbeeld verboden om maskers buiten de carnaval periode of ander specifieke feesten te dragen. Ook was het niet toegestaan om maskers op de doen bij heilige plaatsen zoals kerken. Een man mocht zich niet verkleden als vrouw en prostituees mochten geen maskers opdoen in het openbaar.

Gedurende de regeerperiode van Napoleon kwam er een einde aan het grote feest. Pas in 1979 werd het carnaval herstart om tijdens het laagseizoen toeristen naar de stad te trekken. En met groot succes. Het trekt jaarlijks ongeveer 3 miljoen mensen. In de jaren 70 werd de lang vergeten kunst van de maskers nieuw  leven ingeblazen.

De oorspronkelijke maskers waren gemaakt van leer, porselein of glas. Tegenwoordig zijn ze vaak gemaakt van papier-marché, handbeschilderd en versierd met veren en edelstenen. Vandaag de dag worden de oorspronkelijke kostuums gecombineerd met onderdelen uit verschillende periodes.

Enkele opmerkelijke maskers

Bauta

De Bauta verwijst niet alleen naar een masker, maar naar het hele kostuum. Deze werd gedragen door mannen en vrouwen. De Bauta was een van de meest populaire kostuums van het oude carnaval. Het bestaat uit een zwarte hoed, een mantel in de kleur wit, diepblauw of rood en versierd met franjes. De mantel maakte het makkelijk om eventueel wapens te dragen. Het masker is voornamelijk wit en de bijzondere vorm maakt de drager het makkelijk om te kunnen eten en drinken zonder het te verwijderen.

Moretta

De Moretta werd meestal gedragen door vrouwen. Het ovale masker heeft geen opening voor de mond en wordt op zijn plaats gehouden door een knop tussen de tanden. Zijn naam is afgeleid naar het woord moro, dat ‘zwart’ in het Venetiaans betekent.

Medico della peste

Oorspronkelijk was de Medico della peste geen masker van het carnaval, maar een outfit tegen bescherming van de pest. De pest is onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van deze stad. Venetië werd verschillende keren getroffen door pestuitbraken tussen 1361 en 1680. De meest ernstige was in 1630-1631 met maar liefst 46.000 slachtoffers op een bevolking van 140.000 inwoners. Sommige historici beweren dat de impact van de Italiaanse pest het gevolg was van de val van de Republiek Venetië.

De Medico della peste klederdracht bestond uit een lange zwarte overjas tot aan de enkels met daaronder een jurk gemaakt van zwarte stof. Men droeg er handschoenen bij en een vogelachtig masker met een lange snavel. Deze opvallende masker was over het algemeen wit van kleur met ronde ogen-gaten bedekt met glas. Het had twee kleine neusgaten en fungeerde als een soort gasmasker, gevuld met specerijen, scherpe kruiden, kamfer en andere sterke aromatische stoffen. Het idee was natuurlijk om slechte geuren tegen te houden.

Er bestaan verschillende theorieën over de vraag waarom de ‘pest artsen’ deze vogelachtige kostuums droegen. Een van de theorieën is dat men dacht dat de ziekte werd verspreid door vogels. Het kostuum had een soort spirituele betekenis. Ironisch is dat de artsen minder vatbaar waren voor de pest, omdat de lange mantel de huid beschermde tegen vlooien.

Pantalone

De Pantalone is een van de oudste Venetiaanse maskers. Er bestaan verschillende theorieën over de oorsprong van de naam. Een theorie suggereert dat het is afgeleid van de San Pantaleone, een van de heiligen van Venetië. Een meer aannemelijke theorie is dat de naam van het masker is afgeleid van pianta-leone (plant-de-leeuw), verwijzend naar de Venetiaanse leeuw, het symbool van Venetië.

Gnaga

Een bekend masker is de Gnaga met een kostuum gedragen door mannen vermomd als vrouwen. Het traditionele Gnaga outfit bestaat uit vrouwenkleding en een masker in de vorm van een poes. Het werd vaak gedragen met een mand onder de arm waarin een katje zat.

Arlecchino

Arlecchino is tegenwoordig een populair masker, maar komt van oorsprong uit Bergamo uit de 16^de eeuw.

Colombina

Het Colombina masker is een half-masker, waarbij het gezicht deels wordt bedekt.

Jester

De Jester is een masker dat meestal door arme mensen werd opgezet en men gedroeg zich opvallend. De kleding bestaat meestal uit vrolijke kleuren. Kenmerkend is de hoed met punten en aan het einde een belletje.