Tijdens ons bezoek aan Napels in 2015 kwamen we in contact met Iris en Peppe, twee Nederlandstalige locals in Napels. Zij lieten door hun ogen en vol passie deze stad van uitersten zien. Eerder schreven ze voor ons al een artikel over ‘Napels onder de grond’ en nu vertellen ze graag meer over hun ‘anti-maffia tour’ in de wijk Scampia.
Peppe en Iris, locals in Napels, nemen jullie graag mee naar het verhaal van de buitenwijk Scampia in Napels, waar Peppe in zijn tienerjaren terecht kwam. Een wijk die beroemd is geworden over de hele wereld door de film en de serie Gomorra, die vertellen over de Napolitaanse maffia.
De Vele en Saviano’s Gomorra
De wijk Scampia werd eind jaren ’60 van de vorige eeuw ontworpen. De uitvoering en de bouw van de wooncomplexen en flats van deze verticaal gebouwde buitenwijk begint in de jaren ’70.
Het bekendste symbool van dit gebied zijn de beroemde Vele en hun naam ontlenen aan de driehoekige vorm, wat doet denken aan een zeil: breed aan de basis en ze steeds smaller worden naarmate je hoger komt. Het eerste seizoenen van Roberto Saviano’s fictie Gomorra, gaat over de Napolitaanse maffia en speelt zich af tussen deze gebouwen. Maar hebben de mensen die hier wonen het wel verdiend om met deze serie geassocieerd te worden?
Het ontstaan van de buitenwijken
Napels beleeft in de jaren ’70 een periode van verval. In het oostelijke deel van de stad (Ponticelli) en in het noordelijke deel (Scampia) ontstaan volksbuurten. In die tijd telt de stad meer dan 1,5 miljoen inwoners, allemaal geconcentreerd in het historische centrum. Een bevolkingsdichtheid per vierkante meter dat nergens anders in de westerse wereld wordt aangetroffen.
Het oorspronkelijke plan voor de wijk Scampia
Het idee van de stedenbouwkundigen was, nieuwe wijken te creëren om het stadscentrum te ontlasten. In Scampia staan duizenden woningen in grote wooncomplexen op de planning. Niet alleen in de Vele zoals hierboven beschreven, maar in de hele wijk. Waarbij grote flatgebouwen tot 14 verdiepingen hoog werden gebouwd, met plannen voor luxe en residentiële appartementen, parken, winkels, brede en ruime straten. Een stad in een stad, verbonden met het historisch centrum door bussen. De metro zal in de jaren 90 komen.
Van duurzaam tot rampzalig
Kortom, de ingrediënten voor een duurzame ontwikkeling van het noordelijk deel van Napels zijn aanwezig en dan gebeurt het onverwachte. Op 23 november 1980 wordt de regio Campania getroffen door een aardbeving met een kracht van 7 op de schaal van Richter. De Vele en alle gebouwen van Scampia zijn niet beschadigd. Daarentegen heeft het historisch centrum van Napels veel schade geleden. In feite zullen er nog jaren nodig zijn om de huizen en gebouwen te controleren en inzicht te krijgen in hun bewoonbaarheid.
Dakloos
300.000 mensen in Napels raken dakloos. De oplossing voor vele families is het illegaal betrekken van de woningen in de wijk Scampia, die in aanbouw is en nog niet voltooid. Het oorspronkelijke project wordt compleet overhoopgehaald. En vanaf dat moment is er niet de politieke en sociale kracht om de plotselinge draai die er aan de wijk gegeven is te veranderen. Integendeel, de wijk wordt volledig in de steek gelaten door de plaatselijke en nationale politiek, die niet inzag welke enorme ramp zich in de daaropvolgende jaren zou voltrekken.
De Camorra
Dit alles is de reden dat de Camorra een vruchtbare bodem vindt om de plek van de staat in te nemen. De Camorra verandert de wijk in een ontoegankelijke vesting. Drugs wordt op 25 verschillende locaties verkocht. Miljoenen en miljoenen euro’s passeren elke dag door deze meest verloederde wijk van de stad. Geld en macht brengt jaloezie en ambitie. De Camorra is verdeeld in groepen en er is een oorlog tussen bendes. Er zijn honderden doden. Voor jaren en jaren blijft het een gebied dat in handen is van de Camorra en waar de staat afstand van heeft gedaan.
Totdat ze echt te ver gaan en onschuldige mensen vermoorden. Mensen van wie hun enige schuld hun familieband is met mensen binnen de Camorra, of ze zijn gewoon op de verkeerde plaats op het verkeerde moment. Als de staat eindelijk besluit in te grijpen, wint de staat.
Een verandering van onderaf gekomen
Maar Scampia heeft een duwtje van onderaf nodig om dingen te veranderen. Maffiabazen arresteren is niet genoeg, er is een gezegde dat luidt: een paus sterft, een andere paus komt in de plaats. In die zin, dat de positie aan de top van de Camorra onmiddellijk wordt ingenomen door andere Camorristen. Anti-Camorra verenigingen worden geboren. Zelfs de kerk draagt haar steentje bij. Een wijk met meer dan 60.000 inwoners kan niet alleen maffia en Camorra zijn. Met de hulp van iedereen wordt deze wijk beetje bij beetje omgevormd tot iets nieuws, een wedergeboorte.
Sociaal toerisme
De veranderingen beginnen zichtbaar te worden. Zelfs sociaal toerisme kan een rol spelen in deze verandering. ‘Local in Napels’ staat ervoor om onderdeel te zijn van die verandering. Daarom hebben wij de anti-maffia tour ontwikkeld in samenwerking met de vereniging (R)esistenza antimafia van Ciro Corona. Als iedereen iets doet en bijdraagt, zal Scampia niet langer als maffia wijk gezien worden. Het is allang niet meer een maffiawijk zoals het ooit wel was.
De Italiaanse singer-songwriter De Andrè zong ooit: “Uit diamanten groeit niets, uit mest groeien bloemen”.
Wil je ook bijdragen aan een vorm van toerisme die direct iets teruggeeft aan de locals? Meld je dan aan voor een (virtuele) anti-maffia tour in Scampia Napels. Je draagt dan bij aan een positieve verandering in één van de moeilijkste achterbuurten van Europa.
Tekst en foto’s: Peppe en Iris
Booking.com
0 reacties op “Scampia: Maffia of fictie?”