Friuli-Venezia Giulia, een intrigerend grensgebied van Italië

Beroemde schrijvers als Hemmingway, Rilke en Joyce vonden hun inspiratie in de regio Friuli-Venezia Giulia. Een regio dat grenst aan Oostenrijk en Slovenië en dat een complexe geschiedenis heeft van allerlei volkeren die er geheerst hebben. Vandaag de dag, ondanks dat Friuli slechts een paar uur van Venetië ligt, is het een van de minst toeristische regio’s van Italië.

Landschap is opmerkelijk divers

De regio Friuli is klein, maar het landschap is opmerkelijk divers. Het is mogelijk om te skiën in een prachtig berglandschap dat in de winter bedekt is met een dik pak sneeuw, maar ook om neer te strijken op mooie stranden en verkoeling in het zeewater te zoeken tijdens warme zomermaanden. Wij geven graag de voorkeur voor een autotocht in het voor- of najaar. De routes gaan door een woest berglandschap dat overgaat in vruchtbare heuvels met wijnranken en het hoogland van het Karstplateau richting de Adriatische Zee.

Eigen taal

De regio maakte vroeger deel uit van de Venetiaanse Republiek en was onderdeel van het Oostenrijks-Hongaarse Keizerrijk. Gedurende de geschiedenis hebben de Friulanen hun eigen taal ontwikkeld. Het Friulisch is een officiële taal. Wanneer we door de wijngebieden Colli Orientale en de Collio rijden worden op de bewegwijzeringen plaatsnamen in twee talen weergegeven: Italiaans en Friulisch. Vanwege de nabijheid van de landen zoals Slovenië en Oostenrijk, wordt er in sommige streken ook Sloveens en Duits gesproken.

Niet ver van de stad Udine ligt in de oostelijke heuvels van Friuli Cividale del Friuli. Het dorp is een goed bewaard middeleeuws juweeltje en een van de mooiste van de streek. Bezoekers worden aangetrokken door de ligging, hoog boven de rivier Natisone. Het centro storico staat sinds 2011 op de UNESCO Werelderfgoedlijst en getuigt van een glorieus verleden. De stad heeft oude wortels. Cividale del Friuli dankt zijn naam en oorsprong aan een Romeinse vesting die hier werd gebouwd en de naam Forum Julii kreeg. In 568 werd het de hoofdstad van het hertogdom van Lombardije en later kwam het in handen van de machtige Venetiaanse Republiek. In het historisch centrum zijn verschillende periodes terug te zien in de architectuur van de monumenten op de mooie pleinen. Gelegen nabij de antieke stadsmuur vind je het oudste deel van de stad, ooit was dit een Joods getto. In smalle geplaveide straatjes staan middeleeuwse huizen en oude werkplaatsen.

Wijnstreek Colli Orientale

De heuvelachtige wijnstreek Colli Orientale ligt tussen de plaatsen Cividale del Friuli en Cormòns in. De prachtige streek vraagt om langzaam te rijden. Na iedere bocht heb je een nóg mooier uitzicht op de heuvels. De wijnranken staan te glinsteren in de zon. Hier groeien diverse inheemse, maar ook zeldzame druivensoorten zoals de Schioppettino en de Picolit. Bij tal van wijnhuizen kun je verschillende wijnen proeven.

Het eten is stevig en ongecompliceerd

De diversiteit van verschillende culturen die de regio gekend heeft, weerspiegelt zich af in de keuken en onderscheidt zich van de rest van Italië. Het eten is stevig en ongecompliceerd. Na jaren onder Oostenrijk-Hongaars bewind gestaan te hebben, zijn er veel recepten van stevige soepen en stoofschotels, zoals de goulash, maar ook van heerlijk gebak.

De ‘die hard foodies’ onder ons kennen natuurlijk de San Daniele ham en de wereldberoemde koffie van Illy. Pasta’s en gnocchi worden gecombineerd met zoete en zoute smaken zoals cialzons, een gevulde pasta met spinazie, chocolade, rozijnen en nootmuskaat. Op een koude dag is jota, een bonensoep met een mogelijke toevoeging van varkensvlees en worst, een uitstekende keuze. Beroemd is de aardappeltaart frico met geraspte kaas en geserveerd met polenta. Een andere specialiteit is brovada, gemaakt van gefermenteerde rapen in wijn en vergezeld met worst. Aan de kust is de lichte vissoep boreto a la graisana een ware traktatie. Desserts zijn cake of gebak, meestal gevuld met noten en gedroogde vruchten. Heerlijk was de strudel, gevuld met fruit en ricotta.

DOC-wijnen

Dwars door de wijngaarden rijden we langs Cormòns naar de glooiende Isonzoheuvels, ook wel Collio genoemd. Deze smalle strook van wijngaarden, boomgaarden en olijfgaarden ligt tegen de Italiaans-Sloveense grens aan. Het gebied bestaat uit een netwerk van smalle weggetjes en voor we er erg in hebben rijden we af en toe door Slovenië. In deze heuvels worden grote DOC-wijnen geproduceerd als Pinot Grigio, Friulano, Ribolla Gialla en Malvasia Istriana.

We sluiten onze autotocht af met een spectaculair vergezicht vanaf het 11^de -eeuwse kasteel in Gorizia. Het kasteel biedt een panorama over het prachtige omringende landschap met een gevarieerd cultureel erfgoed dat zeker vaker door ons bezocht gaat worden.

Video’s: FVGlive