Gran Sasso d’Italia, de grote rots van Italië

De regio Abruzzo ligt in zuidelijk centraal Italië en loopt langs de Adriatische kust. Een groot deel van het binnenland is een ongerepte wildernis en omvat de Apennijnen in het noorden en uitgestrekte vlakten en bossen in het zuiden. De regio is bezaaid met aantrekkelijke stadjes en dorpen. De streek heeft een ongekend charme, ongeacht het seizoen.

De Abruzzo is een van de meest bergachtige regio’s van Italië en heeft drie nationale parken en 38 beschermde natuurreservaten, die een derde van het grondgebied beslaan. Daarom overleven zeldzame diersoorten zoals de steenarend, de wolf en de bruine Marsicaanse beer in dit gebied. Het Gran Sassomassief is het zuidelijkste skigebied van Italië, maar gedurende de andere seizoenen een uitstekende plek voor hiking of mountainbiken. Het is mogelijk om in de zomer het kalksteengebergte te beklimmen naar de hoogste berg van Centraal-Italië, de Corno Grande, weliswaar onder begeleiding van een gids.

Wij maakten een spectaculaire autotocht door het Parco Nazionale del Gran Sasso d’Italia. De ‘grote rots van Italië’ is het meest oostelijke en het hoogste punt van de Abruzzo. De Gran Sasso d’Italia is een hooggebergte met kalksteenwanden die een groot deel van het jaar besneeuwd is. De hoogste berg is de 2912m hoge Corno Grande en is van verre al te zien. Via slingerwegen rijden we door het gebergte. De weelderige bloei van de natuur schildert het hele gebied en de ruige bergen maken grote indruk op ons. De sprankelende frisse lucht vult onze longen en het tijdloze landschap trekt aan ons voorbij. Opvallend is de diversiteit van het landschap. De bossen en weilanden op de hellingen, maar ook de bergmeren en glooiende plateaus, waar schapen grazen, maken deze streek uniek.

Pietracamela

Het is per toeval dat we aankomen bij Pietracamela, een bergdorp dat behoort tot ‘i borghi più belli’. Dit charmante borgo ligt op de helling van de Corno Piccolo en is fraai gerestaureerd. Hoewel er nog enige twijfel bestaat over de oorsprong van Pietracamela, kan vastgesteld worden dat het zeker heel oud is. De smalle straatjes leiden je langs karakteristieke stenen huizen en kleine romaanse kerken die artistieke religieuze schatten bewaren. De parochiekerk van San Leucio dateert uit 1324 en is een bezoek waard. Maar het allermooiste voor ons is het prachtige panorama over het omringende berglandschap. Het beschermde gebied kent een ongekende schoonheid met dicht begroeide bossen, waar rivieren afdalen naar het dal, de gletsjers en de majestueuze scherpe en verticale pieken van de Gran Sasso Corno Grande.

Campo Imperatore

Onze volgende stop is Santo Stefano di Sessanio, maar om daar te komen hebben we nog wat kilometers af te leggen. We passeren oude bergdorpjes, kastelen en middeleeuwse abdijen. De ontoegankelijke kalksteenwanden doen soms denken aan de Dolomieten, maar kilometers verderop wanneer we over de hoogvlakte bij Campo Imperatore rijden oogt het allesbehalve Europees. Deze hoogvlakte ligt op 1800 meter boven de zeespiegel en is 27 km lang en 8 km breed. De inwoners noemen het ook wel ‘klein Tibet’. De weg slingert zich door het ruige landschap, langs meertjes en bergtoppen. Her en der grazen schapen en koeien. We draaien een bocht door en daar wacht onze volgende bestemming, een bijzonder bergdorp op de top van een heuvel.

Santo Stefano di Sessanio

Het prachtige dorp Santo Stefano di Sessanio is rond 1000 gebouwd. Halverwege de 20^ste eeuw was het vrijwel volledig verlaten. Inwoners trokken voorgoed de deur achter zich dicht, zochten werk en een beter leven in andere oorden. De borgo werd opnieuw ontdekt door de Zweeds-Italiaanse projectontwikkelaar Daniele Kihlgren. Hij kwam het in 1999 per toeval tegen tijdens een motorrit. De locatie is adembenemend mooi. Het ligt midden in het nationale park Gran Sasso en Monti della Laga, de hoogste regio van de Apennijnen. Bijzonder maakt het dat er totaal geen moderne gebouwen staan en dus niet ‘geleden’ had aan moderne renovaties. Kihlgren ging ermee akkoord om een restauratie van het dorp te financieren op voorwaarde dat de gemeente het gebruik van beton verbood.

Het resultaat…, een prachtig dorp op een fantastische locatie. Santo Stefano di Sessanio is geclassificeerd als een van de ‘mooiste dorpen van Italië’. Ook is er een vrij nieuw hotelconcept gebruikt: albergo diffusio, wat inhoudt dat het hotel is verdeeld over verschillende locaties. De ‘Sextantio Albergo Diffusio’ had 32 woningen, waarvan er in de loop van de tijd verschillende zijn verkocht als privéwoning. De overgebleven woningen liggen verspreid door het dorp. Er zijn lokale materialen en oude meubels gebruikt, hoewel moderne gemakken zoals vloerverwarming en lichtschakelaars discreet beschikbaar zijn.

We dwalen door de kronkelende steegjes, dat als vanouds alle kenmerken van een versterkt middeleeuws dorp bezit. Steile trappen en geplaveide straatjes leiden je langs prachtige kalkstenen huizen en achter elke hoek is er iets nieuws te zien. Enige tijd heerste hier ook de familie d’Medici. Zij bouwden er elegante arcades, glasramen en fraaie balkons. De toegangspoort tot het dorpsplein is versierd met het wapen van de Medici. Helaas is een van de pronkstukken van het dorp, de Medici-toren, verwoest door een aardbeving in 2009. Ook had de 17^e -eeuwse kerk van de Madonna del Lago het zwaar te verduren.

Santo Stefano di Sessanio staat ook bekend om zijn linzen en zijn gewild bij koks in heel Italië. De lokale linzensoep is het proeven waard in een van de restaurants in het dorp.

Rocca Calascio en Santa Maria della Pietà

Onze eindbestemming van deze indrukwekkende bergtocht ligt enkele kilometers verderop. Hier staat een van de hoogste forten van Italië, Rocca Calascio, ontstaan rond het jaar 1000. De vier ronde torens zijn in de 15^e eeuw toegevoegd. Bij het fort staat de charmante Santa Maria della Pietà, een achthoekige kerk. Deze locatie is eveneens gerestaureerd door Kihlgren en werd gebruikt als decor in de films The name of the Rose en Ladyhawke. De wandeling (Rocca Calscio is alleen te voet bereikbaar) bergopwaarts naar de rocca is een avontuur. De prachtige vergezichten over de kale bergen en de charmante kerk, met op de achtergrond de kasteelruïne, is verbluffend mooi. Een betere afsluiting kunnen we ons niet wensen.

Wij bezochten de Abruzzo gedurende de herfst, het landschap was toen een kleurenpalet van geel, oranje en rood. Maar nadat de winter is vertrokken, de sneeuw is gesmolten en de zomer binnenstroomt, maken het beukenbos en het groen van de eindeloze weilanden de bergen van Abruzzo onweerstaanbaar.