Magna Graecia, stap in de voetsporen van de Oude Grieken in Zuid-Italië

Magna Graecia is de Latijnse benaming voor Groot-Griekenland. Vanaf de 8^e eeuw v.Chr. koloniseerden de oude Grieken delen van Zuid-Italië. Het geografische grondgebied strekt zich uit van Sicilië tot Calabrië en Puglia. Ook werden delen van Campanië en Basilicata ingenomen. De belangrijkste steden, gesticht door de oude Grieken die we vandaag de dag nog steeds kunnen bezoeken, zijn Reggio Calabria, Napels, Siracusa, Taormina, Agrigento, Crotone, Metaponto en Taranto.

Stap in de voetsporen van de oude Grieken in Zuid-Italië. Ontdek de meest mooie en interessante plaatsen waar deze oude beschaving de Romeinen hebben beïnvloed, die op hun beurt het grootste deel van de westerse wereld hebben beïnvloed.

Tip: een huurauto nodig in Italië? Zoek, vergelijk en bespaar tot 70% via Discovercars.com. Gratis annulering en 24/7 support.

Geschiedenis van Magna Graecia

Niet alleen archeologische parken vertellen hun verhaal, maar de oude Grieken hebben ook een stempel gedrukt op eeuwenoude tradities en cultuur. Nieuwe plaatsen voor de kolonisatie werden zorgvuldig uitgezocht zoals bij waterwegen, aan zee en op vruchtbare grond. In die tijd troffen de kolonisten een droog en mild klimaat aan, vergelijkbaar met dat van hun moederland.

Natuurlijk stuitte de oude Grieken op weerstand van de inheemse bevolking. Deze georganiseerde stammen zaten niet te wachten op politieke, sociale en economische veranderingen van de Grieken. Gewelddadige conflicten tussen de inheemse bevolking en de kolonisten waren onvermijdelijk. Ook waren er conflicten tussen verschillende Griekse kolonies onderling, dat uiteindelijk leidde tot een verzwakking van Magna Graecia en zo een gemakkelijke prooi werd voor het Romeinse Rijk.

Volgens sommige historici waren het de oude Romeinen die de naam Magna Graecia gaf aan het zuiden van Italië. Andere beweren dat de naam was bedacht door de Grieken zelf die gefascineerd waren door de schoonheid en rijkdom van hun nieuwe land.

Laten we op enkele bijzondere plaatsen inzoomen die we in de afgelopen jaren hebben bezocht. We concentreren ons op de regio’s Puglia, Calabrië en Sicilië. Ontdek Magna Graecia en stap in de voetsporen van de Oude Grieken in Zuid-Italië.

Sicilië

Het zonovergoten eiland Sicilië is de bakermat van Magna Graecia. Vele eeuwen voor het ontstaan van het Christendom brachten de oude Grieken cultuur, kunst en hun beschaving naar de kusten van het eiland. Vanwege een bevoorrechte ligging werden steden als Messina, Catania, Taormina en Siracusa gesticht. De Griekse invloed is vandaag de dag nog steeds zichtbaar op veel archeologische vindplaatsen. Een must voor een bezoek zijn de imponerende Griekse tempels bij de Tempelvallei van Agrigento maar ook die van Segesta. Ondanks het verstrijken van de tijd, staan ze te pronken in het warme Italiaanse zonlicht en herinneren ze aan de grootsheid en cultuur van Magna Greacia.

Siracusa

Siracusa ligt aan de zuidoostkust van Sicilië en werd in 734 v.Chr. gesticht. Getuigenissen van de oude beschaving zijn terug te vinden in het archeologisch park van Neapolis. Hier word je teruggezogen naar de antieke wereld. De oudste Griekse tempel van het eiland werd hier gebouwd: de Tempel van Apollo. Het Griekse theater is een andere belangrijke erfenis van deze oude beschaving.

Siracusa, gedefinieerd als ‘de grootste Griekse stad’ heeft een mooi historisch centrum en was de thuisbasis van historische figuren zoals Archimedes, Caravaggio en Santa Lucia. Na de Grieken bleef de stad een belangrijke mediterrane haven. Diverse volkeren hebben hier geregeerd en de stad tot een cultureel hoogtepunt gemaakt. Bijzonder mooi zijn de barokke gebouwen en is Ortigia een must voor een bezoek dat sinds 2005 samen met de necropolis van Pantalica is opgenomen in de UNESCO-Werelderfgoedlijst.

Taormina

Taormina werd gesticht rond 358 v.Chr. aan de voet van de berg Tauro door vluchtelingen uit Naxos. Al eeuwenlang staat Taormina bekend om zijn buitengewone panoramische ligging en heeft mensen van over de hele wereld betovert met zijn architectuur, het milde klimaat, de kleuren en geuren van de mediterrane vegetatie en het zoete leven. Wie door de straatjes wandelt van het centro storico begrijpt waarom Taormina een geliefde Siciliaanse bestemmingen is.

Natuurlijk is het Theater van Taormina een van de meest indrukwekkende monumenten van de stad. Het is gebouwd op een heuvel en kijkt uit over de Ionische Zee en de Etna. De oorspronkelijke structuur is gebouwd door de Grieken en dateert uit de 3^e eeuw v.Chr. Ongeveer 500 jaar later werd het door de Romeinen uitgebreid. Het is het op een na grootste theater van Sicilië, na het Grieks theater van Siracusa. Nog steeds wordt het gebruikt als locatie voor concerten en optredens.  

Vallei van de Tempels

Vijf silhouetten van Griekse tempels steken fraai af tegen een strakblauwe lucht. Dit is het uitzicht dat we hadden toen we langs de kustweg reden naar de Vallei van de Tempels bij Agrigento. De ligging is uniek en een van de best bewaarde sites van oude Griekse ruïnes ter wereld buiten Griekenland.

Ondanks de naam staan de tempels niet in een vallei, maar werden ze gebouwd bovenop een heuvelrug, net buiten de oude stad Akragas. Het uitgestrekte Archeologisch Park staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO. De tempels zijn gebouwd tussen de 5^e en 6^e eeuw v.Chr. Wie in de voetsporen wil stappen van de oude Grieken, mag uiteraard deze tempels niet missen. Ze vormen een van de meest bijzondere schatten van de Griekse beschaving.

Archeologisch park van Segesta

Een ander belangrijk archeologisch park is die van Segesta, gelegen in het westen van Sicilië. Gebouwd op een heuvel staat deze schitterend bewaard gebleven tempel te pronken sinds de Griekse beschaving. 36 Dorische zuilen staan nog steeds overeind. Deze tempel behoort tot een van de best bewaarde Griekse tempels van Magna Graecia.

Bovenop de nabijgelegen Monte Barbaro bevindt zich een Grieks amfitheater met een verbluffend uitzicht op de omliggende valleien.

Regio Calabrië

In de regio Calabrië zijn eveneens verwijzingen naar het Griekse verleden waar liefhebbers onder andere zullen genieten van de oude Griekse beelden van Riace. Omringd door de Ionische en Tyrreense Zee beschikt Calabrië over schitterende stranden, baaien en schilderachtige authentieke dorpen. De contrasten zijn groot met ruige bergen en gouden stranden. Het is ook een van de meest ongerepte regio’s van de Italiaanse laars. Nog steeds wordt in afgelegen en soms moeilijk bereikbare dorpen een oud Grieks dialect gesproken.

Locri

Het belangrijkste archeologische park is Locri, gelegen in de provincie Reggio Calabria, een vergeten hoek in het uiterste zuiden van deze Zuid-Italiaanse regio. Fijne zandstranden worden afgewisseld met rosten en authentieke dorpen rijk aan geschiedenis en levendige tradities. Majestueuze agave weerspiegelen in het water en eucalyptusbomen verspreiden zoete aroma’s. Zal het er toen ook zo geroken hebben toen de Grieken hier aan land kwamen?

Locri werd gesticht rond de 7^e eeuw v.Chr. Er zijn verschillende archeologische gebieden die door de jaren heen ontdekt zijn. De belangrijkste kern ontvouwt zich tussen de heuvels en de zee. Het archeologisch gebied van Locri bestaat uit overblijfselen van stadsmuren, het heiligdom van Marasà, de tempel van Marafioti en het Grieks-Romeins theater uit de 5^e – 3^e eeuw v.Chr. Het theater werd namelijk gebouwd door de Grieken en later aangepast door de Romeinen. Neem plaats, en bedenk dat men toen genoot van een klassieke uitvoering bij een zonsondergang met een blauwe zee als achtergrond.

Gerace

Een paar kilometer landinwaarts van Locri bevindt zich een van de mooiste dorpen van Calabrië, Gerace en staat op de gerenommeerde lijst van ‘I Borghi più belli d’Italia’. Bevoorrecht met zijn natuurlijke ligging hoog op een berg was Gerace een onneembare vesting. De naam komt voort uit het Griekse Jerax en betekent sperwer. Wanneer je via tientallen haarspeldbochten het dorp bereikt word je beloond op een fascinerend architectonisch erfgoed.

Na voortdurende aanvallen van de Saracenen waren het de inwoners van Locri die deze stad hebben gesticht. Volgens de legende was het een sperwer die deze locatie op 450 meter hoogte aanwees. Ooit hebben hier maar liefst 80 kerken gestaan, waar er tegenwoordig nog zo’n 20 van zijn overgebleven. Na de Grieken hebben hier de Romeinen, de Byzantijnen, de Arabieren en de Noormannen geregeerd. Ze hebben allemaal hun sporen achtergelaten en er een waar openluchtmuseum van gemaakt.

Stilo

Een ander schitterend dorp dat eveneens tot de familie van ‘I Borghi più belli d’Italia’ behoort is Stilo. De naam van het dorp is afgeleid van het Griekse Stylos, wat kolom betekent en de bijnaam van de berg Consolino is, waar het dorp Stilo zich aan vastklampt. Door oorlogen, aardbevingen en erosie is er van de Grieken niets terug te vinden, maar Stilo is des al niet te min een bezoek waard.

Het historisch erfgoed bestaat uit oude kerken, elegante paleizen en oude huizen met verborgen tuinen. Het symbool van Stilo is de Byzantijnse kerk La Cattolica dat eveneens gebouwd is op de helling van de Monte Consolino. Dit heiligdom werd tussen de 10^e en 11^e eeuw gebouwd door Basiliaanse monniken. De naam is afgeleid van de Griekse term Katholikon, een verwijzing naar een soort kloostercomplex.

Reggio Calabria

De regionale hoofdstad Reggio Calabria is een van de belangrijkste steden gesticht door de Grieken. Ook hier zijn helaas veel waardevolle getuigenissen verloren gegaan als gevolg van oorlogen en aardbevingen. Begin 20^ste eeuw was de beving zo erg dat het een groot deel van het stadscentrum verwoestte. Toch zijn er nog plekken te vinden die je terugvoeren naar de antieke wereld.

Er zijn aan de randen van de stad delen van oude stadsmuren teruggevonden met inscripties in Oskische taal, een dialect dat terug te voeren is naar huurlingen die in dienst waren van de Grieken. In Palazzo Piancentini is het Nationaal Museum van Magna Graecia gevestigd. Het herbergt een grote verzameling relikwieën, beeldjes en fragmenten van vazen die dateren uit deze periode. Hoogtepunt zijn natuurlijk de beroemde bronzen Riace beelden, symbool geworden van de stad. Ze zijn de belangrijkste voorbeelden van Griekse kunst en dateren uit de 5^e eeuw v.Chr.

Regio Puglia

Puglia staat vooral bekend om zijn prachtige kustlijn en zee, maar deze regio biedt nog veel meer. Deze Zuid-Italiaanse regio is altijd een kruispunt geweest van verschillende volkeren, culturen en beschavingen. Het fungeerde als toegangspoort tot het Oosten en was een gouden periode ten tijde van de oude Grieken en hun koloniën. Tot op de dag van vandaag zijn ook hier enkele overblijfselen van Magna Graecia terug te vinden.

Griko dialect

Salento is een fascinerende streek in het zuiden van Puglia. Niet alleen vanwege de zoetheid van het landschap en de overheerlijke smaak die de vruchtbare grond voortbrengt, maar vooral ook de tradities en eeuwenoude unieke cultuur. Nog steeds wordt er in sommige delen Griko gesproken, een dialect dat is afgeleid van het Oudgrieks.

Gallipoli

Terwijl het binnenland van Salento bestaat uit een landschap bezaaid met olijfbomen is de kustlijn een opeenvolging van schitterende stranden en baaien. Trots kijkt Gallipoli uit over de mooie Salentijnse zee, een oud stadje dat door de Grieken werd gedoopt als Kále Polis, wat ‘mooie stad’ betekent.

Sporen van een eeuwenoude geschiedenis zijn in elke hoek van het historisch centrum zichtbaar. Als we inzoomen op oude Griekse overblijfselen vinden we hier een Griekse fontein die door historici lange tijd werd beschouwd als de oudste fontein van Italië. Het is een vleugje Griekenland in Gallipoli dat tot leven komt vlakbij de brug en het oude kasteel.

Wie een wandeling maakt door Gallipoli stuit op schitterende architectuur met sierlijke gevels. Zo ook de kathedraal van Sant’Agata dat een rijkelijk versierd interieur herbergt. Dwaal door de mooie straatjes en volg het tempo van de inwoners. Wandel langs de stadsmuren en geniet van de mooie stranden en een onvergetelijke zonsondergang.

Taranto

Eveneens gelegen aan de kust van Puglia is Taranto een Griekse kolonie bij uitstek en werd in de 8^e eeuw v.Chr. gesticht met de naam Taras. De stad kijkt uit over de Ionische Zee en vele volkeren hebben na de Grieken over Taranto geheerst. Deze stad is net zo kostbaar als de buitengewone collectie goudsmitskunst uit de periode van Magna Graecia. Het Nationaal Archeologisch Museum van Taranto bewaard enkele waardevolle stukken uit deze periode. Zo kun je een tiara bewonderen bestaande uit goud en edelstenen, rijkelijk versierd met plantmotieven. Verder zijn er armbanden, kettingen, ringen, hangers en andere sieraden te bezichtigen.

Het einde van de Griekse heerschappij in Taranto bepaalde eveneens de ineenstorting van de autonomie van de Griekse steden. De Griekse koloniën kwamen nu onder het bewind te staan van het Romeinse Rijk.

Manduria

Tot slot is er het archeologisch park in Manduria, een oud centrum met een sterke Griekse invloed. Hier vind je restanten van onder andere de Grieken en de Messapii, een ander oud volk. Sieraden, wapens en vazen vind je in het museum Oltre Le Mura. Breng zeker ook een bezoek aan de Messapische necropolis in het Parco Archeologico delle Murra Messapische, met meer dan 1200 graven uit de 6^e en 2^e eeuw v.Chr.

Note: er zijn meerdere plaatsen die herinneren aan Magna Greacia, maar wij hebben ons beperkt tot bestemmingen die wijzelf ook daadwerkelijk hebben bezocht.

Huurauto

Een huurauto nodig in Italië? Boek gemakkelijk en snel via Discovercars.com. Zoek, vergelijk en bespaar tot 70%. Gratis annulering en 24/7 support.